Du lịch đảo Cô Tô, du khách không chỉ thả mình vào khung cảnh thiên nhiên hoang sơ tuyệt đẹp mà còn được thưởng thức những món ăn đậm đà hương vị biển đặc sản hấp dẫn trên đảo Cô Tô: ốc móng tay, nộm sứa, hàu biển…
1. Nộm Sứa
Hình ảnh: Nộm Sứa
Nộm sứa, còn gọi là gỏi sứa, là món nộm sử dụng nguyên liệu chính là sứa đã được sơ chế, chần qua nước sôi, trộn chua ngọt với các loại rau, thịt động vật và gia vị. Nộm sứa Cô Tô ăn giòn, mát và có mùi vị không giống bất kỳ thứ hải sản nào khác, lại rất tốt cho đường ruột.
Tùy theo vùng miền, nộm sứa có thể được chế biến khá khác biệt nhau về nguyên liệu tuy cũng tương tự các món nộm khác, thường không thể thiếu các loại rau: như rau câu, đu đủ xanh, cà rốt, ngó sen, hoa chuối) rửa sạch cắt khúc hoặc thái con chì; thịt (như thịt gà xé, tôm nõn thái nhỏ, giò lụa thái chỉ; các loại hạt bùi, hút nước (như lạc, vừng, hạt điều) rang chín, gã nhỏ; và các gia vị, rau thơm (như chanh, tỏi, đường, dấm, nước mắm, ớt, hạt tiêu, húng thơm, mùi …
Cách làm nộm sứa Cô Tô cũng rất đơn giản. Sứa biển tươi vừa xách dưới tàu, từng con được ngâm vào nồi nước lá ổi có bỏ chút muối cho bớt tanh và chất độc. Để sứa thoát hết nước, dùng một thanh cật tre cắt sứa thành những miếng nhỏ làm món nộm sứa hoa chuối.
Các loại rau được rửa sạch, ngó sen cắt khúc; củ sen bào vỏ thái mỏng; cà rốt gọt vỏ thái sợi; hành tây bóc vỏ thái lát mỏng; dưa chuột bỏ ruột thái miếng; ớt thái sợi; kiệu muối chua thái mỏng; rau cần nhặt rửa sạch thái khúc; hoa chuối thái mỏng ngâm nước muối nhạt cho đỡ bị thâm; xoài xanh gọt vỏ thái chỉ; các loại rau thơm như rau răm, rau húng cắt nhỏ.
Các loại thịt như sứa thái nhỏ, rửa bằng nước đun sôi để nguội và có thể ngâm qua chút nước gừng; tôm luộc chín rút chỉ đen, bóc vỏ; thịt ba chỉ luộc chín thái miếng nhỏ, mỏng; thịt gà luộc chín thái con chỉ. Lạc rang tách vỏ giã dập, vừng rang, hạt điều rang giã dập. Pha nước trộn với nước cốt chanh, nước mắm, đường, tỏi băm, ớt băm và phối trộn các nguyên liệu trên vào nhau và trình bày ra đĩa.
2. Ốc Móng Tay
Hình ảnh: Ốc móng tay là đặc sản của biển đảo Cô Tô.
Ốc móng tay hay còn gọi là ốc mã đao, ốc ngón tay là một động vật thân mềm (nhuyễn thể) có 2 mảnh vỏ thuộc họ ốc sống ở vùng bãi biển trên đảo Cô Tô, chúng nằm sâu trong lớp cát, Nhìn chung, ốc sống ở nền đáy theo tư thế thẳng đứng, chân phía dưới. Ốc phân bố ở biển nhiệt đới và ôn đới.
Đây là một loài có giá trị cao, là một loại thực phẩm bổ dưỡng, theo y học cổ truyền thì ốc có vị mặn, tính mát, được dùng trị bứu nước (thủy anh), bứu khí (khí anh), đờm loãng. ốc vị cay, tính hàn, không độc, lợi thủy, tiêu đàm, trị cục bứu, đái ra sỏi, bạch đới và nóng ngoài da… thịt của ốc móng tay có vị ngọt và chắc vì có nhiều khoáng chất như sắt, canxi lại có vị ngọt ngon, bùi và dai nên được dùng làm nguyên liệu để chế biến nhiều món ăn ngon.
Ở Việt Nam, ốc móng tay được khai thác quanh năm nhưng vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 5, 6 dương lịch) là thời gian ốc móng tay có thịt, chắc và ngon nhất.cũng có ý kiến đặt ra về việc khai thác hợp lý nguồn lợi này do việc khai thác bừa bãi vô tổ chức, vô kỷ luật khiến nguồn lợi này ngày càng cạn kiệt dần.
3. Ngao Biển
Ngao là các loài động vật thân mềm hai mảnh vỏ (nhuyễn thể) thuộc họ Veneridae chuyên sống ở vùng nước ven biển có độ mặn cao, nhiều đất cát sỏi, phân bố khá phổ biến ở vùng biển nhiệt đới hoặc cận nhiệt đới. Đây là loài hải sản có giá trị kinh tế cao, dễ nuôi, không tốn nhiều công chăm sóc. Giống như nhiều vùng biển khác của Vân Đồn, đảo Cô Tô có một trữ lượng ngao tự nhiên rất lớn. Ngao Cô Tô có hương vị thơm ngon đặc trưng có thể chế biến thành nhiều món ăn hải sản hấp dẫn.
Thịt nghao là loại thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, thơm ngon được nhiều người ưa thích. Nghao được dùng làm nguyên liệu đế chế biến nhiều món ăn ngon như: bún nghêu chua cay thì là canh gà nấu nghêu một số món ăn khoái khẩu như hấp sả ăn chơi, chấm mắm pha tỏi ớt hay muối tiêu chanh, nghêu xốt chua ngọt…
Thịt ngao Đông y gọi là xa ngao nhục, tính hàn, vị ngọt mặn, không độc, có công năng giải độc, tiêu khát, tư âm, lợi thủy, hóa đờm, chủ trị chứng ho nhiều đờm, loét dạ dày hành tá tràng, băng huyết, bỏng, trĩ. Ngoài ra còn trị được phù nước, hoàng đản, phụ nữ bị băng đới, bướu cổ, lao phổi, âm hư, hen suyễn, tiểu đường, viêm phế quản mạn, bỏng, bị thương…
Một số món ăn bài thuốc từ ngao biển
Giúp tăng cường sinh lý: Thịtngao 50-100g, gạo tẻ ngon 30g, hành, rau thơm, gia vị vừa đủ. Cho gạo vào nước luộc ngao nấu thành cháo nhừ, sau cho thịt ngao vào nấu sôi chốc lát rồi nêm gia vị,hành, rau thơm vừa đủ, bắc ra, ăn nóng vào buổi ăn phụ trong ngày. Có thể ăn hàng tuần liền, nam nữ đều dùng tốt.
Ngao nướng hấp sả ớt: 0,5kg ngao, cà chua 1 quả, ớt xanh, ớt đỏ, tỏi, hành khô, bơ, dầu ăn… Ngaorửa sạch cho lên vỉ nướng chín tới, tách đôi vỏ ngao lấy phần vỏ có thịt xếp lên đĩa, trình bày với ớt xanh, cà chua, ớt đỏ tỉa hoa, còn lại băm thật nhỏ nhuyễn. Hành, tỏi đập dập băm nhuyễn, bắc chảo nóng, cho dầu ăn và 1 thìa bơ, đợi nóng già cho hành tỏi đã băm vào phi thơm,sau cho hành, tỏi vừa phi thơm đang nóng dội lên đĩa ngao đã rắc ớt đỏ băm nhỏ khiến ngao chín tới, thêm mềm ngọt, dậy mùi thơm của hành, tỏi, nổi vị ngậy của bơ là xong. Ăn nóng.
Chữa đục thủy tinh thể: Theo tài liệu Trung Quốc cho biết: Lấy thịt ngao mật cùng với thịt sò huyết, cốc tinh thảo (mỗi vị đều 50g), sao khô tán nhỏ. Gan lợn 100g, thái mỏng, nước cơm một bát to, cho vào cùng nấu cho nhừ, rồi mang ra ăn cả nước lẫn cái, ngày 1 lần trước khi đi ngủ.
4. Hàu Biển
Hàu hay gọi hào là loài động vật nhuyễn thể thuộc nhóm giáp xác hai mảnh vỏ trong họ hàng nghêu, sò nhỏ sống ở bờ biển, ở các ghềnh đá ven bờ biển hay các cửa sông, sống bám vào một giá thể như bám vào đá thành tảng, các rạn đá, móng cầu ăn sinh vật phù du và các sinh vật trong bùn, cát, nước biển… Đảo Cô Tô là nơi sinh sống của nhiều loài sinh vật biển và con hàu là loài hải sản được khai thác nhiều trên đảo chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn.
Thịt hàu sống là một món ăn khoái khẩu và là một thực phẩm rất giàu chất bổ và kích thích tố, đặc biệt là chứa nhiều kẽm – đây là khoáng tố quan trọng rất cần thiết giúp tăng cường hệ miễn dịch. Mỗi con hàu cỡ trung bình có thể chứa 13mg kẽm.
Theo y học cổ truyền, thịt hàu có vị ngọt hơi mặn, tính mát, không độc, tác dụng tráng dương, bổ tinh, tư âm dưỡng huyết, ăn vào trị được chứng mất ngủ do nhiệt, người nóng khô khát, hoa mắt, chóng mặt, phụ nữ rối loạn tiền mãn kinh, phụ nữ sau sinh thiếu sữa, thiếu máu ăn hàu rất tốt.
Hàu được chế biến thành một số món ăn ngon như: Hàu chấm mù tạt, Hàu nướng trui:Hàu nướng mỡ hành: Hàu nướng bơ: Hàu nấu cháo: gỏi hàu… Riêng tại nước Mỹ loại hải sản này được yêu thích đến nỗi hằng năm rất nhiều thị trấn miền Đông thường tổ chức những ngày hội mà họ gọi là Oyster festival, tiêu thụ hàng trăm ngàn con hàu chỉ trong vài ngày.
